Vuk je uvijek bio životinja koja je izazivala i divljenje i strah kod ljudi. Viječita borba čovjeka i vuka dovela je populaciju na ivicu istrebljenja u Evropi. Poslјednjih godina dolazi do ekspanzije ove zvijeri koja se opravdano ili neopravdano okrivljuje za sve nedaće.

GW950m i predsjednica Evropske Komisije

Vuk pod kodnim imenom GW950m došao je u žižu javnosti nakon napada na konja koji se nalazio u vlasništvu političarke Ursule von der Leyen. Ovaj vuk poznat je po jedinstvenoj taktici napada na domaće životinje kojih je bilo preko četrdeset. 

Iako je vuk u Njemačkoj strogo zaštićena vrsta, GW950m se našao već nekoliko puta na dozvoli za odstrel. Međutim, do sada je uspio izbjeći sve potjere.

Vuk GW950m pripada čoporu Burgdorfer koji je aktivan u šumama oko Hannovera. Njegovi napadi se bilježe još od 2019. godine. To je uslovilo da Ministarstvo okoline, energije i zaštite klime Savezne republike Donje Saske izda dozvolu za lov ove jedinke u aprilu 2021. godine. Kao razlog tada je navedena "opasnost od nastavka i prenošenja tehnika lova koje su netipične na druge vukove". Dozvola je istekla krajem avgusta 2021. godine. 

Dozvola je obnovljena 31. avgusta 2022. godine, ali je privremeno stavljena van snage 26. januara 2023. godine zbog prigovora Društva za zaštitu vukova. Vuk GW950m sa još 350 jedinki ove zaštićene vrste krstari šumama Savezne države Donje Saske.

Ovaj vuk je napao i usmrtio konja u vlasništvu Ursule von der Lejen predsjednice Evropske Komisije. Iako se u medijima provukla neistina da je zbog tog napada izdata dozvola za lov vuka, to očigledno nije tačno. Dozvola za lov izdata je dan ranije, odnosno bar godinu dana ranije ako se računa prva dozvola za odstrjel.

Tek u decembru 2022. godine, analizom DNK utvrđeno je da vuk GW950m ima udjela u napadu na konja u vlasništvu von der Lejen kao i u mnogim prethodnim napadima na domaće životinje. Napadi vukova na krupna grla stoke nisu uobičajeni za područje Njemačke. To je ono što zabrinjava stručnjake koji smatraju da je pomenuti vuk ovladao ovom vještinom i da je vrlo vjerovatno da će je prenijeti na druge jedinke unutar čopora. 

Posljednja vijest kaže da se GW950m od 1. februara 2023. godine opet nalazi na listi za odstrjel, ali ne i ostali vukovi iz njegovog čopora.

Hibridni vukovi ili mješanci vuka i psa

Nisu samo vukovi krivi za napade na domaće životinje u Njemačkoj. Nelegalno držanje mješanaca vuka i domaćih pasa postaje sve raširenija pojava. U julu 2022. godine dva ovakva mješanca napala su druge pse. Nakon njihovog ‘’uklanjanja’’ izvršena je DNK analiza. U decembru prošle godine objavljeni su rezultati analize. Jedan od mješanaca, mužjak imao je 75 procenata gena vuka, dok je ženka imala 50 procenata.

Prema izvještaju mužjak se svrstava u prvu generaciju povratnog miješanja (F1) sa vukom. Ženka spada u drugu generaciju (F2). Daljom istragom dokazano je da se radi o životinjama koje su nastale ilegalnim parenjem psa i vuka. Prema uredbi Evropske Unije (EG 1497/2003) nije dopušteno držanje mješanaca vuka generacija povratnog miješanja od F1 do F4. 

Hibridi vuka mogu se naći u ilegalnoj prodaji širom Evrope. Ljudska fascinacija vukovima doprinosi da se ovaj unosan nelegalni biznis širi do zabrinjavajućeg nivoa. Kupci nečesto smatraju hibride ljepšim od izvornih ‘’čistih’’ vukova. Problemi nastaju kada vlasnici spoznaju da nisu dorasli da odgajaju takvu životinju ili kada dođe do promjene iz različitih razloga. Tada nastoje da se otarase ljubimca ostavljajući ga u prirodi gdje za izvjesno vrijeme postaju dio vučijih čopora. Zabilježeno je i da se mješanci pare sa vukovima čime mijenjaju genetski materijal koji je vuk očuvao kroz vijekove.  

Mješanci prve generacije (F1) najčešće imaju preko 50% gena vuka. U (F1) generaciji jedan od roditelja je vuk. Identični su po izgledu (fenotipu) i rodoslovlju (genotipu). Već od (F2) generacije navedene karakteristike se miješaju. Životinja (F2) generacije ima vuka babu ili dedu. Ovaj obrazac se nastavlja u sljedećim generacijama (F3) i (F4). Tek od (F5) generacije može se govoriti o domaćim psima.  

Crni vukovi

Nedavna istraživanja koja su obavljena u SAD bacaju zrno sumnje da je za promjenu boje dlake kod vukova u Jeloustonskom parku odgovoran virus. U SAD su veoma česti vukovi čija je dlaka crne boje. Kao što je poznato dominantna boja vučjeg krzna je siva. Ali nije rijetko da imaju srebrne nijanse, crne, smeđe, preko bež sve do bijele boje. Najčešći su ipak sivi i to na sjeveru SAD, dok su na jugu dominantniji crni. Na drugim kontinentima vukovi crne boje su rijetkost. 

Istraživači su došli do zaključka da gen CBD103 koji utiče na boju dlake, istovremeno može uticati na imunološke odgovore na razne viruse. Oni su zaključili da crni vukovi imaju veću sposobnost imunološkog odgovora na virus pseće kuge. Uočeno je da crne boje preovlađuju na teritorijama gdje se češće pojavljuje smrtonosni virus.

Zaključak

U rezoluciji iz decembra 2022. godine, Evropski parlament pozvao je na "ublažavanje statusa zaštite" vuka i rekao da se "negativan uticaj napada na stoku od strane rastuće populacije vukova povećava." Sa druge strane, dvanaest ministara zaduženih za okolinu "nedvosmisleno su odbacili tendenciju rezolucije da oslabi pravnu zaštitu vuka".

Kako god, vuk je već odavno izašao iz okvira nauke i postao jedno od političkih pitanja na starom kontinentu. Vuk će uvijek izazivati rasprave među lovcima, stočarima, ljubiteljima prirode, ali i laicima. Zasigurno, on je dio biološke raznovrsnosti eko sistema Evrope, ali njegova brojnost se svakako mora kontrolisati. Lovci kao čuvari ravnoteže u prirodi sigurno će imati veliku ulogu u tom procesu u budućnosti.

The Dinarides Conservation